Tijd om op te staan

Hoe laat ga jij ’s morgens je bed uit? Als je een mobiele telefoon hebt, is de kans groot dat je die als wekker gebruikt. Wist je dat zo’n toestel heel veel bacteriën bevat? Wel 4.000 per cm². Onderzoekers hebben zelfs aangetoond dat er op je mobieltje meer bacteriën zitten dan op een toiletbril. Niet gek eigenlijk. Hij gaat nooit echt in de was, is meestal lekker warm, en via je hand, oor, wang en mond komt je telefoon met heel veel microben in contact.

Bacteriën lozen op het toilet

Bij een toiletbezoek laat je veel bacteriën achter. Vooral via je poep. Je produceert elke dag gemiddeld 350 gram poep, die voor meer dan de helft uit darmbacteriën bestaat. Veel van die darmbacteriën zijn nuttig. Maar sommige bacteriën kunnen voor vervelende problemen zorgen in je darmen. Als de Clostridium difficile bijvoorbeeld toeslaat, kun je koorts en diarree krijgen en in het ergste geval zelfs overlijden.

Zweetgeur vangen in zeepbelletjes

We zweten allemaal. Gemiddeld een halve liter tot een liter per dag. Onder de douche kun je de zweetgeur van je afspoelen. Deze wordt veroorzaakt door Corynebacterium- en Staphylococcus-bacteriën die het zweet omzetten in stoffen met een karakteristieke zweetgeur. Tijdens het douchen sluit zeep de huidbacteriën op in heel kleine belletjes. Die je wegspoelt met water.

Kleine beschermers

Het is overigens niet verstandig om je heel vaak met een overdosis zeep te wassen. Want op je huid leven ook natuurlijke, beschermende bacteriën die je liever niet kwijt wilt, zoals Staphylococcus epidermidis en Propionibacterium acnes. Te veel zeep doodt deze bacteriën, waardoor schadelijke bacteriën juist meer kans krijgen. En vergeet bij het afdrogen je tenen niet, zodat Trichophyton rubrum geen kans krijgt zich te nestelen. Deze schimmel kan zwemmerseczeem en soms zelfs kalknagels veroorzaken.

Ontbijten met microben

Het ontbijt is misschien wel de belangrijkste maaltijd van de dag. Maar zonder micro-organismen zou jouw boterham met kaas of bakje yoghurt niet bestaan. Om brood te kunnen maken is gist nodig. Yoghurt en kaas zijn niet te produceren zonder melkzuurbacteriën. Aan kaas kunnen ook schimmels, zoals de blauwschimmel Penicillium roqueforti, worden toegevoegd om schimmelkaas te maken. Behalve voor de voedselproductie zijn micro-organismen ook belangrijk voor de afbraak van voedsel. Bacteriën en schimmels zijn de ultieme recyclers. Zij zorgen ervoor dat bouwstenen weer beschikbaar worden voor andere soorten in het ecosysteem. Wanneer jouw boterham beschimmelt, doen de schimmels dus gewoon waar ze goed in zijn: opruimen.

Schoonmaken?

Na het ontbijt kun je de tafel of het aanrecht schoonvegen met een vaatdoekje. Nou ja, schoon. In een gemiddeld huishouden bevatten die vaatdoekjes soms wel 3,1 miljoen bacteriën. Met vaatdoekjes in studentenhuizen is het nog slechter gesteld. Daarop troffen onderzoekers gemiddeld 7,9 miljard bacteriën aan. Met zo’n doekje heeft schoonmaken weinig effect. Eigenlijk heb je dan weer een nieuw doekje nodig om de bacteriën van de vaatdoek weg te halen.

Schurende algen in tandpasta

Wist je dat tandpasta deels uit micro-organismen bestaat? Het schurende middel in tandpasta wordt gemaakt van de skeletjes die diatomeeën, superkleine algen, om hun cel hebben. Onverwoestbaar materiaal, dat zich afzet tegen de bodems van oceanen. Dit gebeurt al miljoenen jaren. Zo is een bodemlaag ontstaan die bekendstaat als diatomeeënaarde.

Zuur en glazuur

Uit diatomeeënaarde wordt het schurende middel gewonnen. Bij het tandenpoetsen helpt dit middel tandplak te verwijderen, dat bestaat uit kleine voedselresten en een dun laagje bacteriën, een biofilm. De tandplakbacterie Streptococcus mutans produceert zuren bij het afbreken van suikers. Deze zuren lossen het glazuur op en veroorzaken zo gaatjes.

Een knuffel en een kus

Je gaat natuurlijk niet weg zonder je huisgenoten gedag te zeggen. Ook de hond krijgt een knuffel. Als hondenbezitter heb je door dit soort aanrakingen niet alleen veel huidmicroben gemeen met de mensen in je huis, maar ook met je huisdier. Dat is helemaal niet vies. Die extra bacteriën zijn juist handig: je bacteriediversiteit is hoger en daarmee ben je beschermd tegen andere, schadelijke micro-organismen. Uitgebreid afscheid nemen is dus goed voor de weerstand.