Zo’n keelontsteking wordt veroorzaakt door microben die we pathogeen noemen, ook wel ziekteverwekkende microben. Nu werken ik en mijn collega’s in een laboratorium met heel veel verschillende microben. Maar alle organismen waar wij mee werken zijn niet pathogeen. Dat betekent dat je er dus niet ziek van kunt worden en dat willen we graag zo houden!
Mijn collega’s aan het werk in het laboratorium van Micropia.
Ziekteverwekkende microben zouden we in Micropia ook helemaal niet mogen kweken want het contact tussen het laboratorium en de bezoekers is veel te makkelijk. De laboratoria die er wel mee werken zijn uitgerust met sluizen, speciale pakken en heel veel desinfectiemiddelen.
De huisarts kon me gelukkig meer vertellen over mijn keelontsteking. Zo’n infectie in de keel kan komen door een bacterie of virus. Alleen bij een bacteriële infectie krijg je als patiënt antibiotica. Tegen een virus zou antibiotica niets uithalen, daarom krijg je bij een verkoudheid ook nooit antibiotica. Daar moet je afweersysteem zelf tegen vechten. ‘Gelukkig’ bleek het de bacteriële vorm te zijn. Dat kon hij zien aan de symptomen in mijn keel. Dus ik mocht naar de apotheek om een antibioticakuur te halen. “Maar meneer, mag ik dan wel werken?” De enige die ik kwaad kon doen bleek mezelf te zijn. Ik liep er al een tijdje mee rond en was mezelf opnieuw aan het besmetten. Het ging van strottenhoofd naar keel en weer terug, maar als ik de kuur netjes zou afmaken zou de infectie stoppen en is het werken geen probleem.
Alexander Fleming (1881-1955) aan het werk in zijn laboratorium in St Mary’s Hospital in Londen.
Antibiotica is per toeval in 1928 ontdekt door Alexander Fleming. Dat vind ik zo leuk aan onderzoek doen, je weet nooit wat je gaat ontdekken! Hij merkte op dat er een schimmel groeide op zijn agarplaat met bacteriën en dat om die schimmel heen geen bacteriën konden groeien. Dat stofje wat uitgescheiden werd door de penseelschimmel (Penicillium chrysogenum), noemde hij penicilline. In de Tweede Wereldoorlog zijn er ontzettend veel mensen met infecties in leven gebleven dankzij penicilline. Ook begon toen al een zoektocht naar andere antibiotica, die ingezet konden worden mocht penicilline niet werken.
De Penicillium-schimmel groeit van een enkele spore uit tot een zichtbare kolonie en vormt antibioticadruppels. Timelapse: Wim van Egmond.
Als je een antibioticakuur krijgt moet je deze altijd afmaken. Zelfs al voel je je na een paar dagen alweer beter. Het kan altijd zijn dat er bacteriën achterblijven en die kunnen je dan opnieuw besmetten en dan werkt het antibiotica niet meer. Zo’n bacterie is dan ongevoelig (resistent) geworden. Een bekend voorbeeld hiervan is de MRSA (Meticilline Resistente Staphylococcus Aureus), ook wel de ziekenhuisbacterie genoemd. Deze bacterie is lastig te bestrijden omdat hij resistent is geworden tegen veel soorten antibiotica en kan huidinfecties veroorzaken.
En als je het over de duivel hebt… een week na mijn bezoek aan de huisarts kwamen de ministers van gezondheid en landbouw uit Europa bij elkaar om het over antibioticaresistentie te hebben. In de veehouderij is dat op dit moment namelijk een heel groot probleem. En in het kader van deze bijeenkomst brachten de ministers ook een bezoek aan Micropia! Tijd om me in dit onderwerp te verdiepen, want dit is een unieke kans om met hele slimme en belangrijke mensen te praten.
In heel veel veehouderijen kregen de dieren antibiotica uit voorzorg, tegen mogelijke infecties. Probleem hierbij is dat er op deze manier bacteriën ongevoelig worden voor dat type antibiotica. Hierdoor kan resistentie ontstaan. Mensen kunnen deze resistente bacteriën binnenkrijgen door bijvoorbeeld (onvoldoende verhit) vlees van dieren te eten. En als er dan een infectie plaatsvindt is deze niet te behandelen met dat type antibiotica. Maar inmiddels is het gebruik van antibiotica in veehouderijen met 70% afgenomen en mag er alleen onder hele strenge voorwaarden nog antibiotica voorgeschreven worden.
De ministers waren razend enthousiast over Micropia en ons laboratorium. Het is een hele interessante avond geworden. Ze waren erg onder de indruk hoe we hier microben tentoonstellen en hebben zelf ook nog wat bijgeleerd!
Er is nog veel meer te vertellen over antibiotica, maar kom daarvoor naar Micropia. Ik en mijn collega’s vinden het superleuk om je meer te vertellen en te laten zien! Want je weet vast nog niet wat antibiotica en boslucht gemeen hebben?
Tot gauw!
Groetjes, Ilja