Bacteriofaag

Gijzeling 

Bacteriofagen, ook wel fagen genoemd, zijn kleine virussen die ondanks hun formaat een bacterie volledig uitschakelen. Dit doen ze door hun genetische materiaal te injecteren via hun staart in de bacterie. Dit zet de bacterie aan tot het maken van nieuwe fagen. De bacterie wordt in feite gegijzeld. Uiteindelijk worden er zoveel fagen gemaakt, dat de bacterie openbarst. Zo doodt de faag de bacterie, en komen er duizenden nieuwe fagen vrij die op hun beurt weer andere bacteriën kunnen uitschakelen.

Alternatief voor antibiotica?

Bacteriën reageren snel op antibiotica. Binnen enkele uren kunnen ze zich al zo aanpassen, dat het antibioticum niet meer schadelijk is en ze resistent zijn. Bij fagen ligt dit anders. Een faagsoort is soortspecifiek. Dat betekent dat hij heel specifiek op een bepaalde soort bacterie parasiteert. Net als bacteriën zijn er dus ontzettend veel verschillende soorten bacteriofagen. Bacteriën kunnen dus niet resistent worden tegen hun bacteriofaag. Als bacteriën zich onder druk van de fagen aanpassen, veranderen de fagen net zo snel mee: een evolutionaire wapenwedloop dus.

Daarnaast zorgt de soortspecificiteit van bacteriofagen ervoor dat alleen de slechte bacteriën uit de weg geruimd worden en laten ze de goede soorten in leven. Bacteriofagen hebben dan ook geen negatief effect op de darmmicrobiota, in tegenstelling tot antibiotica.

Behandeling

Naast alle voordelen, is er echter ook een nadeel aan de behandeling met bacteriofagen. Omdat fagen zich zo specifiek op een bacteriesoort richten, moeten artsen eerst achterhalen welke bacterie de infectie veroorzaakt. Pas daarna kan de bijpassende bacteriofaag gevonden worden. In Georgië worden er al dit soort behandelingen aangeboden. In Nederland wordt op het moment alleen nog onderzoek gedaan naar bacteriofagen, onder andere door het UMC Utrecht en een onderzoeksgroep aan de TU Delft. Het zal nog wel 10 jaar duren voordat bacteriofagen in Nederland als geneesmiddel zullen worden verstrekt.